Binnen Lumbricus worden diverse innovatieve maatregelen onderzocht. Die moeten zorgen voor klimaatrobuuste stroomgebieden op de hoger gelegen zandgronden. Maar wat is het effect van de onderzochte maatregelen op een heel stroomgebied? Binnen het thema 'Wellend Water' wordt druk gewerkt aan modelinstrumenten om hier goed inzicht in te krijgen.
Het voorkomen van wateroverlast en droogte op hoger gelegen zandgronden, zodat er ook bij extremer weer - meer nattigheid én meer droogte - ruimte is voor rendabele en duurzame landbouw, mooie natuur en prettig wonen. Dat is waar het binnen Lumbricus in grote lijnen om draait. Er worden op dit moment tal van innovatieve water- en bodemmaatregelen beproefd die hieraan kunnen bijdragen. Het gaat bijvoorbeeld om het verbeteren van de bodemstructuur en het vergroten van de infiltrerende werking van de bodem, via het inbrengen van regenwormen en het telen van alternatieve, diepwortelende gewassen (sorghum). Dat kan wateroverlast verminderen. Ook wordt gekeken naar klimaatadaptieve drainage. Dit is slimme drainage die - afhankelijk van waterstanden en weersverwachting - water in percelen desgewenst langer kan vasthouden of sneller kan afvoeren. Een mogelijke watermaatregel is het plaatsen van 'slimme' stuwen die automatisch worden aangestuurd, zodanig dat water langer wordt vastgehouden hoger in het watersysteem.
Stroomgebied
Binnen de Lumbricus-thema's 'Bewuste Bodem' en 'Boeiende Beekdalen' worden de lokale effecten van maatregelen onderzocht. "Maar binnen het kennisprogramma willen we ook heel graag weten wat het effect is van dergelijke maatregelen op een heel stroomgebied," zegt Lumbricus-onderzoeker Geert-Jan Nijsten: "Vandaar dat we het afgelopen jaar binnen 'Wellend Water' druk bezig zijn geweest om de daarvoor benodigde modelinstrumenten verder te ontwikkelen. De data en informatie vanuit de onderzoeken die binnen de andere Lumbricus-thema's plaatsvinden, vormen daarvoor belangrijke input. We werken aan slimme modelkoppelingen van bestaande grondwater- en oppervlaktewatermodellen, zodat je maar één instrumentarium hoeft te gebruiken en je kunt uitgaan van dezelfde aannames en datasets. Zo kunnen we maatregelen integraal analyseren en brengen we ook de verschillende modelwerelden en de mensen die daarin werken, bij elkaar. Dat is een mooie bijvangst."
Komende jaar gaan de onderzoekers van 'Wellend Water' voor een aantal afzonderlijke, veelbelovende innovatieve maatregelen doorrekenen wat het maximale effect kan zijn. Geert-Jan Nijsten: "Dat doen we door overal waar de maatregelen in principe kunnen worden toegepast, dit ook in het model te zetten en door te rekenen." Het uiteindelijke doel is dat waterschappen met het modelinstrumentarium mogelijke pakketten van maatregelen integraal kunnen doorrekenen. Zo kunnen ze zien wat het effect is van de uiteenlopende pakketten op extreme neerslag, op extreme droogte én op de waterkwaliteit. Dit helpt bij het maken van keuzes.
